गणपती स्पेशल राईड - शिल्पकलेच्या अद्भुत विश्वात

 गणपती स्पेशल राईड - शिल्पकलेच्या अद्भुत विश्वात 

कोथरूड - श्री चिंतामणी गणपती, थेऊर - दौलत मंगळ भुलेश्वर - सुपे येथील नगरे वाडा - श्री मल्लिकार्जुन मंदिर , लोणी भापकर - श्री मयुरेश्वर गणपती , मोरगाव - जेजुरी - सासवड - कोथरूड. [ २२५ KM ]

मागचा पूर्ण महिना गणपती मूर्तीच्या स्टॉल वर गेल्यामुळे भटकंतीस ब्रेक लागला होता. ती कसर भरून काढायला वाघजाई - सवाष्णी घाटाचा तंगडतोड ट्रेक ठरवलेला पण ट्रेकभिडु न जमल्याने रद्द झाला. मग काय दहा वर्ष्यांपूर्वी केलेल्या या रूट वर परत जायचे ठरवले. निमित्त होते ते -  थेऊर मोरगाव गणेश दर्शन आणि जोडीला भुलेश्वर मंदिरातील एकमेवाद्वितीय असे गणपतीचे स्त्री रूप दर्शन - विनायकी गणेश. 

पहाटे पाचला कोथरूडवरून  दोघे निघालो. श्री चिंतामणी गणपतीच्या दरबारात पोहोचलो तेव्हा झुंजूमुंजू होऊ लागले होते. प्रत: प्रहरी गणेशाचे ते लोभस रूप आणि मंदिरात फक्त तीन लोक! मनोभावे नमस्कार करून,  अथर्वशीर्षाचे आवर्तन करून गाडीला टांग मारली ते भुलेश्वरच्या दिशेने. येथेही नुकतीच पूजा सुरु झाली होती आणि गर्दी शून्य. महादेवाच्या चरणी लीन होऊन कातळ शिल्पांकडे मोर्चा वळविला. आजही येथे येण्याची पाचवी वेळ पण प्रत्येकवेळी हि शिल्पे तितकीच संमोहित करतात. येथेही शून्य जनता असल्याने छान छान फोटो काढून माळशिरस गावाचा रस्ता धरला. 

माळशिरस येथून सरळ गेल्यास पांडेश्वर नावावंजे अतिशय सुंदर  मंदिर लागते. उजवीकडे जेजुरी तर डावीकडे सुपे, लोणी भापकर. सुपे गावाचा रास्ता धरून सुप्यात पोहोचताच नागरे गढी वाडा विचारला तेव्हा बऱ्यचश्या लोकांच्या चेहेऱ्यावर आठ्या उमटल्या. शेवटी एक फरसाणवाल्या काकांनी शेवेचे दोन घास तोंडात टाकून एकदम साक्षात्काराच्या अविर्भावात - "अहो गढी कुठली म्हणताय, नगरे मळा म्हणा की " असे म्हणल्यावर आम्ही तो किवर्ड विचारात फिरू लागलो. एसटी स्टॅन्ड वासून जवळच रोड टच असलेल्या वाड्याला शोधण्यास कष्ट पडले नाहीत. 

साडे तीनशे वर्षे जुना पण आजही इतिहासाच्या सुवर्ण क्षणांना जपणारा तेवढाच भक्कम आणि देखणा वाडा पाहून डोळे सुखावले. वाड्यात एक महादेवाचे मंदिर आहे. बाजूला तीन-चार खोल्या. दक्षिणेकडे पूर्वीचा राहायचा वाडा होता पण तो आता नामशेष झालाय असे कळले. शेजारीच भुयारी विहीर, चिंचांची अगणित डेरेदार वृक्षसंपदा, सीताफळांनी लगडलेली झाडे बघून मोह काही आवरला नाही मग काही सीताफळांनी झाडावरून बॅगेत उडी मारली. 

वाड्याची माहिती घेऊन निघालो लोणी भापकर येथे. बरोब्बर दहा वर्षांपूर्वी मी असाच एकटा गाडी हाकत येथे आलो होतो. सुदैवाने आजही गाव तसेच सुंदर होते. येथील खास आकर्षण म्हणजे - हेमाडपंथी रचनेचे श्री मल्लिकार्जुन मंदिर, विष्णूच्या १४२ प्रतिमा अंगावर कोरलेला यज्ञ वराह आणि काचेसारख्या पाण्याची भलीमोट्ठी पुष्करणी. येथील दत्तमंदिराच्या समोर कोरलेले रामायणातील प्रसंग आणि विष्णूचे नऊ अवतार पाहून तर आपल्या हिंदू संस्कृतीचा इतिहास किती वैभवशाली असेल असे वाटून गेले. इथे प्रत्येक दगडाची अशी कथा आहे आणि प्रत्येक दगडाला सांगता येईल अशी कथा आहे. ( मराठी भाषिकांसाठी अनुवाद -  Every stone has story tail and story to tell ). मंदिर बंद होते पण एक आजोबानी उघडून पूर्ण शिल्पे दाखवली. कृष्णलीला , रामायणातील प्रसंग , शिव-पार्वती विवाह सोहोळा प्रसंग, युद्धशिल्प , कामशिल्पे अश्या अनेक शिल्पांची मेजवानी. 

                           

भुलेश्वर आणि येथील शिल्पकला पाहून आजच मन भरले होते पण पोट रिकामे असल्याची जाणीव झाली. लोणी भापकर गावातील भैरवनाथाच्या मंदिरात गेल्यावर भंडारा चालू पाहून तेथे बसकण मारली आणि उदरण-भरणम करून घेतले. एव्हाना अर्धा दिवशी सरला नव्हता. अकरा वाजता येथून निघून मोरगाव गेलो तर सुमारे तासाभराची लाईन होती. गणरायाचे दर्शन घेऊन मंडळी परत निघाली. जेजुरी जवळ येताच पावसाने गाठले. पुढे सासवड येथील सुंदर मंदिरे पाहायचा प्लॅन होता पण तो स्किप करून पुण्यनगरीचा  रस्ता धरला. 

असो, फोटोंची मजा घ्या!
सागर शिवदे